Het Brexit-proces verloopt in alle opzichten allesbehalve gunstig voor het VK. Sinds de zomer van 2016, toen het Britse referendum over het EU-lidmaatschap werd gehouden, zijn de vooruitzichten voor de wereldeconomie verbeterd, maar de Britse bbp-groei is tegen de stroom in juist afgezwakt. Deze achterblijvende performance is zonder twijfel te wijten aan het marginaliserende effect van de Brexit-onzekerheid.
Het is echter te gemakkelijk om heel somber te worden over de vooruitzichten voor het Verenigd Koninkrijk buiten de EU. Wereldpolitiek is een kwestie van lange adem en de onzekerheid over de Brexit zal uiteindelijk wegebben."
De Britse economie heeft een omvang van iets minder dan USD 3 biljoen. Daarmee valt het VK in het niet bij de VS (USD 20 biljoen) en China (USD 14 biljoen), maar toch is Groot-Brittannië nog steeds de vijfde economie ter wereld. En in politiek opzicht kan het VK zeker veel gewicht in de schaal leggen. Het VK is permanent lid van de VN-Veiligheidsraad, de hoofdstad Londen is één van de grootste financiële centra ter wereld, de Britse munt is één van de vijf belangrijkste wereldvaluta en het land onderhoudt uitvoerige politieke en handelsbanden met bestaande en voormalige lidstaten van het Britse Gemenebest. Dat is geen slecht uitgangspunt voor een natie die weer een rol op het wereldtoneel wil spelen.
De mondiale post-Brexitstrategie van het VK lijkt er vooral op gericht om met de belangrijkste handelspartners bilaterale akkoorden voor wederzijdse markttoegang te sluiten. Hoe deze onderhandelingen zich zullen ontwikkelen, hangt in sterke mate af van de post-Brexitrelatie met de EU.
In de EU vormt de opkomst van het populisme ondertussen op lange termijn een bedreiging voor de euro en de structuur van de unie (die in sommige opzichten zelf nog in een beginstadium verkeert). De opkomst van de populistische Vijfsterrenbeweging en Lega Norte-partij als dominante politieke spelers in Italië vormt slechts een recent voorbeeld van deze trend.
In het geval van de Brexit reageren de EU-politici misschien uit onzekerheid. Zij willen een voorbeeld stellen voor landen die de EU willen verlaten. Maar als zij erin slagen om het VK te isoleren, dan zou het land alleen maar aangemoedigd worden om de politieke en economische banden met de twee supermachten in de wereld – de VS en China – te versterken.
Er wordt veel gesproken over een uitgebreid handelsakkoord tussen het VK en de VS, maar zoiets zou op gespannen voet staan met de protectionistische opstelling van president Trump. Ondertussen maakt China juist een omgekeerde beweging – dat land wil de wereldwijde handel juist omarmen. Mogelijk blijkt de van oudsher ‘speciale’ trans-Atlantische relatie tussen de VS en het VK uiteindelijk van minder groot belang voor de toekomstvooruitzichten van het VK dan nieuwe samenwerkingsverbanden met het Verre Oosten.
