Trump lijkt dus echt te doen wat hij in de campagne had beloofd: de Amerikaanse belangen (en werkgelegenheid) op de eerste plaats stellen. Maar is het wel in het lange-termijnbelang van de VS om zich achter hoge tolmuren terug te trekken? Daar zijn de meeste economen echt niet van overtuigd. Zij stellen dat de effecten van dergelijke politiek op korte termijn weliswaar gunstig kunnen uitvallen, maar dat de lange termijneffecten ervan haast zeker nefast zullen zijn.
Vooreerst betekenen deze invoerheffingen dat de Amerikanen meer zullen moeten betalen voor uit het buitenland geïmporteerde goederen. Domestieke productie is in dit geval geen alternatief: immers, als de binnenlandse productie goedkoper was dan die in het buitenland zou er geen reden zijn om zich achter tolmuren terug te trekken. De politiek van Trump zal m.a.w. de inflatie aanwakkeren, en dat op een moment dat die al tot iets boven de 2% is opgelopen. Geen wonder dus dat de FED de situatie nauwlettend in de gaten houdt, en bij monde van voorzitster Yellen al heeft gewaarschuwd dat het beleid van Trump er de Centrale bank toe kan nopen de rente meer en sneller op te trekken. Dat betekent dat alvast een deel van de positieve effecten van de toegenomen binnenlandse werkgelegenheid kan worden geneutraliseerd door hogere rentertarieven.
En niet alleen de inflatie, maar ook andere plannen van Trump dreigen de rente hogere te stuwen. Immers, Trump wil met een groots opgezet programma van openvare werken eindelijk ook eens America’s in lamentabele toestand verkerende publieke infrastructuur aanpakken. Ieder die de voorbije jaren in de VS rondtrok zal ongetwijfeld beamen dat de toestand van wegen, bruggen, luchthavens… die van het rijkste land ter wereld onwaardig is, en inderdaad een broodnodige kapitaalinjectie nodig heeft. En waar je bij Trump wel steeds op aan kunt is dat hij de zaken groots ziet: hij wil de komende jaren zo’n USD 500 mld uittrekken voor infrastructuurwerken. Zo hoopt hij ook tegelijkertijd flink wat banen te creëren voor de lager geschoolde arbeiders die massaal voor hem gestemd hebben, en de economie een flinke duw in de rug te geven. Maar of dit het geval zal zijn valt weerom te bezien. De VS kennen vandaag immers met 4.7% werkloosheid een situatie van zo goed als volledige tewerkstelling, en bijkomende vraag naar arbeidskrachten dreigt er eerder de lonen verder omhoog te jagen dan extra tewerkstelling te scheppen. Opnieuw zijn er dus vooral inflatoire eerder dan groeieffecten te verwachten van Trump’s plannen.
Bovendien rijst de vraag waar Trump de centen vandaan hoopt te halen om deze werken te betalen. Tegelijk met het verhogen van de uitgaven wil hij immers de belastingen fors verlagen, zowel voor de bedrijven als voor de gezinnen. De president stelt dat de hogere groei die zijn programma zal genereren zelfs tegen de lagere aanslagvoeten zal resulteren in meer ontvangsten voor de overheid, en dat de tekorten dus niet zullen oplopen. Geen econoom die dit gelooft : hogere groei kan misschien een zeker tegengewicht bieden voor de gestegen uitgaven, maar zal deze op verre na niet kunnen compenseren. Trump’s plannen dreigen dus een serieus gat te slaan in de begroting. En dat is geen goed nieuws op een moment dat de overheidsschuld de 100% van het BNP benadert.
Ander punt hierbij is dat de Amerikanen bijlange na niet genoeg sparen om dit tekort intern te financieren: de VS moeten elke dag zo’n USD 3 mld ontlenen van de buitenwereld om hun uitgaven te kunnen betalen! Deze buitenlandse financiers zullen niet zomaar met lede ogen toezien hoe de Amerikaanse schuldgraad verder oploopt, maar zullen een hogere rentevergoeding eisen om de gestegen risico’s op hun investering te compenseren. Die hogere rente zal op zijn beurt de economische groei remmen. Een ander punt van bezorgdheid is dat Trump ook op eerder gespannen voet lijkt te gaan leven met zijn belangrijkste financiers. Het Amerikaans tekort werd immers vooral gefinancierd door de Chinese centrale bank, die massaal Amerikaanse tresury bonds kocht. Ook de olierijke Arabische wereld herbelegde een flink deel van zijn in USD uitgedrukte olieinkomsten in Amerikaans overheidspapier. En laat Trump nu net zijn uiterste best doen om deze net deze twee groepen in de gordijnen te jagen, niet alleen met zijn handelsbelemmeringen, maar ook met zijn verwerpen van het “one China”-beleid en zijn openlijke steun aan Israël…
De conclusie lijkt dus dat Trump aan een economisch avontuur begint waarvan de gevolgen zeer moeilijk in te schatten zijn. Op de korte termijn kunnen zijn plannen mogelijks wat extra groei genereren, maar de vrees is dat die vrij snel zal verzanden in inflatoire spanningen en hogere rente. En vergeten we ook niet dat Trump’s handelspolitiek ook effecten zal resorteren op de rest van de wereld. De groei in de opkomende markten, die sterk gericht is op de grote Amerikaanse markt, zou er ook flink door kunnen vertragen. Wat op zijn beurt weer de groei van de wereldeconomie zou aantasten, en ook de Amerikaanse export zou ondermijnen. Trump’s handelspolitiek zou dus wel eens als een boomerang naar de Amerikaanse economie kunnen terugkeren… Of Amerika en de wereld er veel beter van zullen worden blijft een open vraag. Het beloven in alle geval spannende jaren te worden…
