Zijn vermogen in alle discretie in het buitenland onderbrengen was lange tijd één van de manieren om aan zijn fiscale verplichtingen te ontsnappen. Maar de tijden zijn veranderd en de strijd tegen fiscale fraude werd aanzienlijk opgeschroefd.
Op internationaal vlak wordt de strijd tegen fiscale fraude vertaald door het aannemen van regels over de automatische uitwisseling van fiscale informatie (Europese spaar-richtlijn, Europese richtlijn betreffende de administratieve samenwerking op het gebied van de belastingen, FATCA-wetgeving, « CRS »-model van de OESO, …). Dankzij al deze informatie die door andere landen wordt meegedeeld, kan de Belgische fiscus overgaan
tot de correcte belastingheffing op de inkomsten die door Belgische belastingplichtigen in het buitenland worden ontvangen.
Op zeer korte termijn (ten laatste 2018) zal de informatieuitwisseling betrekking hebben op de ontvangen interesten, dividenden, meerwaarden, onroerende inkomsten, het saldo van de rekeningen, de afkoopwaarde van levensverzekeringscontracten, ...
Op Belgisch vlak werden de aangifteverplichtingen van de belastingplichtigen geleidelijk uitgebreid: ze beogen buitenlandse rekeningen, levensverzekeringen en, tot slot buitenlandse juridische constructies. Bovenop deze laatste aangifteverplichting heeft de regering besloten om, in hoofde van natuurlijke personen en personen onderworpen aan de rechtspersonenbelasting (VZW’s en stichtingen), de inkomsten van buitenlandse juridische constructies te belasten, die voortaan, behoudens uitzonderingen, als fiscaal transparant worden beschouwd. Dit is de veelbesproken Kaaimantaks.
De Kaaimantaks heeft betrekking op, enerzijds, buitenlandse entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid (hoofdzakelijk trusts) en, anderzijds, buitenlandse entiteiten met
rechtspersoonlijkheid die niet onderworpen zijn aan de inkomstenbelasting of die onderworpen zijn aan een belasting van minder dan 15%. Voor deze tweede categorie bevatten twee Koninklijke Besluiten van 23 augustus 2015 de lijst van entiteiten die
onder het toepassingsgebied van deze nieuwe bepalingen vallen.
Tot deze lijst behoren onder meer de Stiftung naar Liechtensteins recht, de Liechtensteinse Anstalt, de Société de Gestion de Patrimoine Familiale naar Luxemburgs recht, de Panamese vennootschap, de BVI (deze afkorting staat voor vennootschappen op de British Virgin Islands), de Zwitserse stichting, ... Er wordt daarentegen gezwegen
over de Luxemburgse SOPARFI en de Nederlandse Stichting Administratiekantoor.
De Kaaimantaks heeft echter geen betrekking op beursgenoteerde bedrijven, openbare of institutionele beveks, entiteiten gevestigd in de Europese Economische Ruimte (EER) met een reële economische activiteit, ...
De oprichter van de juridische constructie is de Kaaimantaks verschuldigd. De oprichter wordt gedefinieerd als de eigenlijke oprichter, de inbrenger van goederen of rechten, hun erfgenamen (tenzij ze kunnen bewijzen dat ze nooit enig voordeel uit de juridische constructie zullen halen), de erfgenamen van de erfgenamen en de houders van de juridische of economische rechten van de aandelen of deelbewijzen.
De Kaaimantaks is gebaseerd op het begrip fiscale transparantie. Anders gezegd, de door de juridische constructie ontvangen inkomsten zijn belastbaar in hoofde van de oprichter, alsof hij ze persoonlijk zou hebben ontvangen. Het maakt niet uit of deze inkomsten al dan niet daadwerkelijk aan de oprichter werden uitgekeerd.
Bijgevolg kan de oprichter worden belast op een inkomen dat hij in werkelijkheid nooit zal ontvangen. Een uitzondering: als de inkomsten werden ontvangen door een derde begunstigde die in de EER woont of in een land dat informatie uitwisselt met België.
Opgelet: als de betaling aan de derde begunstigde pas later plaatsvindt, zal de oprichter niet alleen worden belast op de door de juridische constructie ontvangen jaarinkomsten, maar zal hij ook niet kunnen genieten van een belastingverlichting bij de betaling aan de derde begunstigde. We merken op dat eventueel betaalde buitenlandse belastingen geenszins toerekenbaar zijn op de Belgische belasting!
Alles hangt af van het inkomen. Roerende inkomsten worden belast tegen 25% (binnenkort 27%). Beroepsinkomsten worden belast tegen het progressieve tarief (max. 50%).
De trusts worden hier gespaard. Voor juridische constructies met rechtspersoonlijkheid worden door de wet gelijkgesteld met een dividend en dus belast: alle sommen die door de juridische constructie zijn toegekend of betaalbaar gesteld, ingevolge haar ontbinding of de gehele of gedeeltelijke overdracht van haar activa waarvoor geen gelijkwaardige tegenprestatie werd verkregen, voor het gedeelte dat het bedrag overschrijdt van de (destijds) ingebrachte activa die reeds in België hun belastingregime hebben ondergaan.
Anders gezegd, de in het vehikel ondergebrachte inkomsten vóór 1 januari 2015 zullen retroactief worden belast. Als de oorsprong van de kapitalen niet door de oprichter
kan worden aangetoond, resulteert dit in de belasting van alle sommen die bij de vereffening van de juridische constructie worden toegekend.
Het ontbreekt ons hier aan plaats om de inhoud van deze nieuwe wetgeving in detail te bespreken. Haar bestraffende karakter staat daarentegen buiten kijf. De oprichter kan
immers worden belast op inkomsten die hij niet zal ontvangen (of die hij pas later zal ontvangen). Hij zal het soms moeilijk hebben om het bewijs te leveren van de oorprong van de in de juridische constructie ingebrachte kapitalen, en dus van hun belasting in België, waardoor het hele vermogen van de juridische constructie bij haar ontmanteling zal worden gelijkgesteld met een dividend. Wil de wetgever hiermee diegenen straffen die geen gebruik gemaakt hebben van de verschillende fiscale regularisatiecampagnes die sinds 2004 werden doorgevoerd?
Een ding is zeker: het (louter fiscale) belang om dergelijke juridische constructies te behouden, is verdwenen! De regering heeft een nieuwe permanente fiscale regularisatiewet aangekondigd. Dit is wellicht een laatste helpende hand om schoon schip te maken met het verleden voordat de automatische informatie-uitwisseling tussen
landen algemeen is!
