De “erfrechtelijke reserve” is het gedeelte van een nalatenschap dat door de wet voorbehouden en beschermd wordt voor bepaalde erfgenamen.
Het is een soort gewaarborgd minimaal erfrecht: als de overledene schenkingen of legaten toegekend heeft die dat minimaal erfrecht aantasten, dan kunnen de reservataire erfgenamen de inkorting van deze giften vragen om de geheelheid van hun reserve te ontvangen.
Het gedeelte van de nalatenschap dat niet voorbehouden is, wordt het “beschikbaar deel” genoemd. Over dit beschikbaar deel kan men vrij beschikken via schenking of testament.
De reservataire erfgenamen zijn de nakomelingen en de echtgenoot van de overledene.
Momenteel zijn de ouders van de overledene die geen afstammeling achterlaat, reservataire erfgenamen. De nieuwe wet schrapt hun reserve.
De nieuwe wet wijzigt ook de reserve van de afstammelingen.
Vanaf 1 september zal die reserve altijd de helft van de nalatenschap bedragen, ongeacht het aantal afstammelingen. Het beschikbaar deel zal dus steeds de (andere) helft van de nalatenschap bedragen.
Deze wijziging kan een impact hebben op bestaande testamentaire beschikkingen.
Zo bijvoorbeeld zal het testament van een persoon met drie kinderen waarbij het beschikbaar deel aan een goed doel gelegateerd wordt, niet dezelfde draagwijdte hebben al naargelang de datum van overlijden:
Het kan nuttig of zelfs nodig zijn om een testament, een schenking of een persoonlijke toestand te laten nakijken vóór 1 september 2018.”
Ook de regels betreffende inbreng en inkorting van giften worden gewijzigd.
Het mechanisme van inkorting beschermt de reserve: indien de overledene per testament of schenking over meer dan het beschikbaar deel heeft beschikt, zal wat te veel weggeschonken is, moeten worden teruggegeven aan de reservataire erfgenamen die erom vragen. Vandaag gebeurt deze teruggave in natura.
De inbreng garandeert de gelijkheid tussen erfgenamen. Ze worden verplicht wat ze reeds als voorschot op hun erfenis gekregen hebben, in de nalatenschap in te brengen voor herverdeling. In geval van roerende goederen geschiedt deze inbreng door minder te ontvangen uit de nalatenschap. Bij onroerende goederen gebeurt de inbreng in natura.
Vanaf 1 september 2018 zullen inbreng en inkorting in principe geschieden in waarde.
De huidige regels van inbreng en inkorting zullen echter na 1 september in sommige gevallen nog van toepassing zijn op schenkingen gedaan vóór deze datum.
Het is ook mogelijk om ervoor te kiezen dat de huidige regels van inbreng en inkorting van toepassing blijven op het geheel van de schenkingen (en dus niet op enkele ervan) die zijn gedaan vóór 1 september. Daarvoor moet vóór 1 september 2018 een verklaring worden afgelegd bij een notaris.
Het kan nuttig of zelfs nodig zijn om een testament, een schenking of een persoonlijke toestand te laten nakijken vóór 1 september 2018.
