|
In 2019 lijkt de groei te gaan afzwakken in de Verenigde Staten en in China, die het voorbije decennium de drijvende krachten vormden achter de wereldwijde groei. Deze groeivertraging wordt veroorzaakt door een combinatie van factoren: een verstrenging van de financiële condities, geen nieuwe stimulerende maatregelen in de VS en toenemende internationale handelsspanningen.
De Verenigde Staten kijken terug op één van de langste groeifases in hun geschiedenis. Het is dan ook niet verrassend dat het momentum eindelijk aan kracht inboet. De Amerikaanse centrale bank (Fed) heeft de rente de afgelopen jaren verhoogd als reactie op deze aanhoudende groei, die werd aangewakkerd door een combinatie van belastingverlagingen en een solide binnenlandse vraag. Voor 2019 rekenen we op een voortzetting van de geleidelijke renteverhogingen, terwijl de conjunctuur op de toppen van haar kunnen draait.
Sommige analisten waarschuwen al voor een mogelijke Amerikaanse recessie in 2020 of 2021. Die vrees lijkt overdreven, maar het zal niet helpen als er nu twee jaren van politieke impasse volgen. |
|
Nu de republikeinen de meerderheid hebben in de Amerikaanse Senaat en de democraten in het Huis van Afgevaardigden, wordt het extreem moeilijk voor president Donald Trump om nog meer belastingverlagingen of grote bestedingsprogramma’s door te voeren. Zonder nieuwe stimuleringsmaatregelen komt de economie in deze laatcyclische fase meer onder druk te staan, al kan dit ook bijdragen aan een meer verantwoord begrotingsbeleid. Dat zou heel goed nieuws zijn voor diegenen die de langetermijngevolgen van de snel stijgende binnenlandse schuld als een bedreiging zien.
In 2017 gaven de VS USD 263 miljard uit aan de terugbetaling van hun schuld en in 2020 zal het land hieraan meer besteden dan aan Medicaid, de zorgverzekering voor armen. Volgens het politiek neutrale Congressional Budget Office zullen de Amerikaanse rentebetalingen oplopen tot USD 915 miljard in 2028, wat meer dan 3% van het bruto binnenlands product (bbp) is.
De Amerikaanse dollar ondervindt tegenwind van de oplopende Amerikaanse schuld, onder meer als gevolg van het begrotingstekort en het tekort op de lopende rekening, maar krijgt ook rugwind van de renteverhogingen die de Amerikaanse centrale bank (Fed) doorvoert.
Het effect van deze tegengestelde krachten op de Amerikaanse munt zal wereldwijd voelbaar zijn, maar in het bijzonder in de opkomende markten. |
|
Een sterkere Amerikaanse dollar heeft een verkrappend effect op de opkomende economieën: dit kan een omkering van de kapitaalstromen in gang zetten en schuldterugbetalingen duurder maken voor deze landen die in dollar lenen.
Het afgelopen jaar kreeg de Amerikaanse dollar extra steun van een sterkere economische groei ten opzichte van die in de rest van de wereld. Nu de Amerikaanse economie trager gaat groeien, zal die dynamiek in 2019 waarschijnlijk minder uitgesproken zijn. Dit kan samen met het zogenaamde “twin deficit” (een begrotingstekort én een tekort op de lopende rekening) van de VS leiden tot een neerwaartse druk op de dollar en een adempauze voor de opkomende markten.
Onze verwachting is dat de dollar, ‘s werelds belangrijkste reservemunt, in de eerste helft van het jaar aan kracht zal winnen, maar deze winst vervolgens in de volgende kwartalen weer zal inleveren.
De enorme Chinese economie gaat in 2019 ook trager groeien, maar niet helemaal om dezelfde redenen.
De voortdurende handelsoorlog met de VS blijft de Chinese groei weliswaar parten spelen, maar dat effect verbleekt bij de impact van de bredere economische veranderingen in het land. |
|
China bevindt zich midden in een al tien jaar durende strategische transitie van een op investeringen en infrastructuur gebaseerde economie naar een consumptiemaatschappij. De focus verschuift in China van door de Staat georkestreerde investeringen naar een groei van de dienstensector, hogere consumentenbestedingen en meer particulier ondernemerschap. Hieraan hangt het prijskaartje van een tragere groei.
Mocht de economische groei naar oncomfortabele niveaus terugzakken, dan verwachten we dat de autoriteiten zullen ingrijpen. Waarschijnlijk zullen zij dan de belastingen verlagen om de uitgaven aan te wakkeren, maar geen nieuwe golf van infrastructuuruitgaven of verdere directe steun aan de renminbi aankondigen. Een “harde landing” in China is echter geenszins ons basisscenario.
Ondertussen blijft de weerslag van de handelsoorlog die de regering Trump voert tot ver buiten het Verre Oosten voelbaar.
De Europese autoproducenten slaakten in november een enorme zucht van verlichting toen de Amerikaanse president het dreigement inslikte van een invoerheffing van 25% op geïmporteerde auto’s en auto-onderdelen. Ondertussen voelt Europa in andere sectoren al wel de gevolgen van de Amerikaanse invoerheffingen. |
|
Volgens schattingen van de Engelse centrale bank (BoE) zou een wereldwijde handelsoorlog – als ieder land voor alle andere landen de invoertarieven met 10 procentpunt zou verhogen – de wereldwijde bbp-groei de komende drie jaar met zo’n 2,5% vertragen. Het Internationaal Monetair Fonds verwacht echter dat de Europese groei reeds zal terugvallen naar slechts 1,9% in 2019 – tegenover 2,3% in 2018 en 2,8% in 2017.
Daarom kan het oude continent het zich eenvoudigweg niet veroorloven om midden in een escalerend wereldwijd handelsconflict terecht te komen.
De aanhoudende politieke onzekerheid vormt een extra bron van ongerustheid in Europa met als gevolg dat belangrijke investeringsbeslissingen worden uitgesteld en de groeivooruitzichten verder worden afgezwakt.
Op 29 maart 2019 breekt om middernacht het uur van de waarheid aan voor het Verenigd Koninkrijk. De klok begon twee jaar eerder af te tikken toen Artikel 50 werd ingeroepen. De start van het formele Brexit-transitieproces zal de broodnodige zekerheid verschaffen en steun bieden aan de Europese economie, want kort daarvoor is er een einde gekomen aan het 10 jaar durende kwantitatieve versoepelingsprogramma van de Europese Centrale Bank ten bedrage van EUR 2,5 miljard.
Voor de ECB wordt 2019 het jaar waarin ECB-president Mario Draghi eind oktober aftreedt en misschien ook de rente voor het eerst weer wordt verhoogd. |
|
Tot dusver in deze economische cyclus was de inflatie “de hond die nog niet geblaft heeft”. We zien echter voorzichtige tekenen dat hier verandering in gaat komen.
Terwijl de werkloosheid in veel landen op het laagste niveau van de afgelopen decennia staat, begint de looninflatie langzaam maar zeker op te lopen. Werkgevers moeten betere verloningspakketten gaan aanbieden om werknemers aan te trekken en te behouden. Daarom verwachten we dat de looninflatie in 2019 zal blijven oplopen, vooral als de prijs van olie en andere belangrijke grondstoffen hoog blijft.
In Japan zou een gezonde dosis inflatie zeer welkom zijn. De langdurige Japanse strijd tegen de deflatie is tot dusver niet succesvol geweest, maar een verhoging van de consumptiebelasting – van 8% naar 10% in oktober 2019 – zou kunnen helpen. Het valt echter nog te bezien hoe premier Shinzo Abe het vertrouwen gaat herstellen in een economie die getroffen is door een reeks natuurrampen en die gebukt gaat onder dalende consumptie- en investeringsuitgaven.
|
|
Al met al lijken de wereldwijde vooruitzichten voor 2019 wellicht akelig somber. Een tragere wereldwijde groei lijkt de nieuwe realiteit te worden en naarmate het jaar vordert, moet wellicht ook de kans op een Amerikaanse recessie worden ingecalculeerd.
We zitten weliswaar in de laatcyclische conjunctuurfase, maar we zijn nog niet aan het einde aanbeland. Redenen voor optimisme zijn het historisch hoge consumentenvertrouwen in de VS en het wereldwijd voelbare positieve overloopeffect van deze feel good-factor. Zekerheid over de Brexit – hoe pijnlijk ook voor het VK – zal de eurozone steun bieden.
Wat ook belangrijk is, is dat 2019 voor de meeste landen geen belangrijk verkiezingsjaar is. Politieke continuïteit draagt ook bij aan een gevoel van algehele stabiliteit en dat alles kan vervolgens weer positief uitwerken op de nerveuze financiële markten. |
|
|
