Nieuwe heffingen van Trump

Zijn antwoord was dan ook erg afgemeten, aangezien hij slechts heffingen oplegde van 5 tot 10% op 60 miljard USD aan Amerikaanse import. Dat laat de deur open voor een onderhandelde oplossing. Veel waarnemers zijn echter van mening dat de onderhandelingen moeilijk zullen verlopen, aangezien de Amerikaanse eisen naar China toe niet realistisch zijn; in het bijzonder de oproep om belangrijke onderdelen te ontmantelen van het 'Made in China 2025'-beleid van Xi Jinping om een wereldleider te worden op het vlak van nieuwe technologie, zoals Artificiële Intelligentie. Zij vermoeden dat de escalerende handelsoorlog van Trump deel uitmaakt van een 'Grote Strategie' om de opkomst van China als wereldmacht een halt toe te roepen. Hierdoor moeten we ons mogelijk opmaken voor een lange strijd voor de economische dominantie.

Hoewel we van mening zijn dat de macro-economische gevolgen van de nieuwe maatregelen binnen de perken zullen blijven, maken we ons zorgen over de langetermijngevolgen voor de aanvoerketens en investeringsbeslissingen en over de geopolitieke gevolgen. Of Trump erin zal slagen om zijn strategie door te voeren, zal in grote mate afhankelijk zijn van zijn binnenlandse sterkte. Hierdoor kunnen de Chinezen mogelijk tijd winnen en het ergste vermijden.

De gevolgen op korte termijn lijken beperkt.

De VS zijn een relatief gesloten economie. De handel is goed voor zowat 13% van het bbp. China, daarentegen, is een belangrijke handelspartner en vertegenwoordigt zowat 20% van de Amerikaanse import. Een heffing van 10% op 200 miljard USD lijkt niet voldoende om de sterk groeiende Amerikaanse economie van 20 biljoen USD te laten ontsporen op dit moment, omwille van de volgende redenen:

• Door de handelsstromen naar andere landen af te leiden, zullen de heffingen mogelijk vermeden kunnen worden of op z'n minst kunnen worden beperkt.
• De waardevermindering van de renminbi ten opzichte van de dollar (8% dit jaar) compenseert gedeeltelijk de impact op de handelsvolumes.
• Een ander belangrijk punt is dat in de jongste maatregelen Trump op het nippertje heffingen heeft laten vallen op de import van 300 hoogtechnologische producten. Dat geeft misschien aan dat hij onder druk staat van bedrijven zoals Apple en Alphabet, die hem aanraden om niet te ver te gaan, want anders gaan hun dure beurswaarderingen er misschien onder lijden.
• Terwijl Trump in de strijd met China een versnelling hoger schakelt, is er momenteel een adempauze in de handelsoorlog met Europa, een andere belangrijke handelspartner, en een hernieuwde overeenkomst met Mexico en Canada. De VS zullen dus met drie van hun vier grootste handelspartners geen handelsconflict hebben. Toegegeven, de overeenkomst met Europa lijkt wankel zolang Trump in het Witte Huis zit. Enkele weken geleden zei hij immers over Europa dat het “even slecht is als China, alleen kleiner”. We mogen hopen dat zelfs Trump ondertussen wel beseft dat hij niet zomaar al zijn partners kan afstoten en goed moet nadenken wie hij wil viseren.

Over het algemeen lijkt de directe impact op de handelsvolumes en de groei dus beheersbaar.

Aangezien de heffing zal worden doorgerekend aan de Amerikaanse consumenten en bedrijven, gaat het in feite om een belasting op de Amerikanen via prijsstijgingen. Theoretisch kunnen bedrijven ook klappen krijgen doordat ze hun marges verlagen, maar daar zouden we niet te veel op rekenen, aangezien de Amerikaanse economie sterk groeit. Ook op dit vlak zullen de prijzen niet veel hinder ondervinden van de aangekondigde heffingen. Analisten voorspellen een gematigde stijging van 0,1% van de inflatie binnen een jaar, waar de Federal Reserve zou 'doorkijken' bij het bepalen van haar beleid.

Hoewel de directe macro-economische kosten van de aangekondigde maatregelen beperkt lijken, maken we ons meer zorgen over de kosten op langere termijn. Ten eerste wordt het steeds duidelijker dat onder Trump de Amerikaanse regering weinig checks en balances kent. Ze moet alleen maar de beslissingen van de president uitvoeren. Zo bijvoorbeeld probeerde Minister van Financiën Mnuchin opnieuw handelsgesprekken aan te knopen met de Chinezen, maar opnieuw werd hij ondermijnd door zijn impulsieve en onvoorspelbare baas. In de ogen van de Amerikaanse handelspartners wordt het op deze manier nutteloos om te spreken met Amerikaanse handelsvertegenwoordigers, tenzij ze rechtstreeks toegang hebben tot de president.

Ten tweede is de impact op de complexe bevoorradingsketens van de bedrijven moeilijk in te schatten, aangezien de bedrijfsstructuren de afgelopen decennia enorm veranderd zijn. De microgevolgen kunnen dus wel eens zwaarder doorwegen dan de directe macro-economische gevolgen. Dat kan verklaren waarom de zakenwereld, die zich steeds meer zorgen maakt, haar boodschap aan de president probeert over te brengen op een minder harde manier. Het feit dat hij techonderdelen uit de huidige lijst heeft weggelaten, lijkt hierop te wijzen. Dit neemt niet weg dat het producentenvertrouwen door het onzekere klimaat onder druk kan komen te staan en dat grote bedrijven belangrijke investeringsbeslissingen gaan uitstellen. Het is best mogelijk dat zij investeringen gaan uitstellen in afwachting van meer duidelijkheid inzake de handel.

Ten slotte, hoewel de inflatoire impact van de huidige maatregelen over het algemeen beperkt is, kunnen zij de zwakkere Amerikaanse consumenten in verhouding veel harder raken. Alle prijsstijgingen van hun goedkope importgoederen bij Walmart zullen immers moeilijk te verteren zijn voor mensen die met moeite de eindjes aan elkaar kunnen knopen. Hierdoor kan het consumentenvertrouwen een knauw krijgen. Volgens een recente enquête van Gallup is 60% van de Amerikanen het niet eens met de heffingen van Trump. Aangezien het land vandaag sterk verdeeld is, kunnen de maatschappelijke spanningen snel toenemen indien de prijzen van essentiële verbruiksgoederen beginnen te stijgen.

De situatie kan op termijn verslechteren indien het vertrouwen afbrokkelt. Daarom denken we dat de groei vanaf 2020 verder zal afnemen. Indien Trump de heffingen in 2019 optrekt tot 25% en nog meer heffingen oplegt op 267 miljard USD aan Chinese goederen die momenteel niet getroffen worden, dan zullen de macro-economische gevolgen zwaarder zijn...

Of dit allemaal bewaarheid wordt, hangt grotendeels af van de binnenlandse Amerikaanse politiek. In tegenstelling tot Xi Jinping moet Donald Trump rekening houden met tussentijdse verkiezingen en binnenlandse belangengroepen. Xi Jinping weet dat hij op politiek vlak de bovenhand haalt, en door op gematigde wijze vergeldingsmaatregelen te nemen, lijkt hij tijd te winnen. Het Amerikaanse Congres moet immers het laatste woord krijgen over de handels- en heffingsovereenkomsten, tenzij de nationale veiligheid in het gedrang komt. De nakende tussentijdse verkiezingen kunnen dus een eerste belangrijke stap zijn om de handelsoorlog te bezweren, indien de democraten erin slagen om het Huis van Afgevaardigden opnieuw te veroveren.

Door een dalende aandelenmarkt kan Trump ook een signaal krijgen dat hij de economie pijn doet. In het verleden heeft hij al aangegeven dat de aandelenmarkten voor hem een belangrijke economische indicator zijn. Momenteel zijn de markten eerder opgelucht dat de deur voor onderhandelingen nog steeds open staat en dat de heffingen beperkt blijven tot 10%. Dat is een scenario waarmee voluit rekening wordt gehouden. De markten blijven dan ook op peil. Dit kan echter veranderen indien Trump de situatie verder laat escaleren.