Inbreng in de gemeenschap – Stand van zaken

Welnu, indien men zich beperkt tot een “eenvoudige” inbreng van het appartement, zal dit bij een ontbinding van het huwelijk volgende implicaties hebben :

• ontbinding door echtscheiding : de helft van het appartement gaat naar Johan;
• ontbinding door overlijden van Johan : de helft van het appartement valt in de nalatenschap van Johan en Els zal hierover erfbelasting moeten betalen.

Dit zijn serieuze struikelblokken voor Els.  Vandaar dat zij deze inbreng wenst te koppelen aan de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden van de andere echtgenoot (in casu Johan) enerzijds en de ontbindende voorwaarde van echtscheiding anderzijds. 

Om dan ook nog voldoende flexibiliteit in te bouwen, wil zij deze ontbindende voorwaarden op optionele wijze formuleren.  Zodoende behoudt Els de mogelijkheid om bij ontbinding van het huwelijk het appartement terug te nemen.

Maar hoe kijkt VLABEL nu naar deze techniek van successieplanning via het huwelijkscontract ? Hierna maken wij een onderscheid tussen enerzijds de (optioneel) ontbindende voorwaarde van vooroverlijden van Johan en anderzijds de (optioneel) ontbindende voorwaarde van echtscheiding.

Welnu, op 9 januari 2017 stelde VLABEL dat de opname van de optioneel ontbindende voorwaarde van vooroverlijden van Johan kwalificeert als fiscaal misbruik.  Het enige doel van toevoeging van deze voorwaarde is immers het vermijden van erfbelasting.

Het gevolg hiervan is dat bij vooroverlijden van Johan, Els weliswaar de optie kan lichten en (de helft van) het appartement kan terugnemen maar dat zij hierover sowieso erfbelasting zal moeten betalen.  Het moge duidelijk zijn dat dit standpunt aanleiding heeft gegeven tot heel wat commotie in fiscale middens.

Op 16 april 2018 volgt een nieuw standpunt van VLABEL aangaande deze problematiek en dan wordt duidelijk dat vooral het optioneel karakter van de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden een doorn in het oog van VLABEL is. 

Want, zo stelt VLABEL, indien het een niet-optionele ontbindende voorwaarde van vooroverlijden betreft, is er geen sprake van fiscaal misbruik.  Concreet betekent dit dat bij het vooroverlijden van Johan, het appartement automatisch naar Els terugkeert maar dat zij hierover dus geen erfbelasting zal dienen te betalen.

Maar wat betekent dit nu voor die andere ontbindende voorwaarde, namelijk de optioneel ontbindende voorwaarde van echtscheiding?

Welnu, in dit kader stelt VLABEL dat het al dan niet optioneel karakter van de ontbindende voorwaarde van geen enkel belang is en er dus geen sprake is van fiscaal misbruik. 

Dit betekent dat in geval van een echtscheiding Els de mogelijkheid heeft om het appartement al dan niet terug te vragen.  Op het ogenblik dat het appartement naar het eigen vermogen van Els terugkeert, zal steeds de zogenaamde miserietaks van 1% van toepassing zijn (en niet de verdeelbelasting).

Het moge duidelijk zijn dat de inbreng van eigen goederen in de huwgemeenschap een delicate handeling is waarover goed dient nagedacht te worden wil men één en ander optimaal laten verlopen. 

Zo zal men de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden van de niet-inbrengende partner best niet optioneel formuleren, althans indien men niet geconfronteerd wil worden met de gevolgen op het vlak van erfbelasting.  Daarentegen zal het al dan niet optioneel karakter van de ontbindende voorwaarde in geval van echtscheiding geen enkele fiscale implicatie hebben.