Wat is een beleggingsfonds?
Een beleggingsfonds is een financieel product waarvan de portefeuille (of "mandje") is samengesteld uit verschillende financiële instrumenten, zoals aandelen of obligaties.
Voor beleggers heeft het gebruik van een beleggingsfonds het voordeel dat ze via één product kunnen beleggen in een gediversifieerde portefeuille die beheerd wordt door een team van professionals.
Dit team van beheerders volgt de effecten in de portefeuille op de voet en beheert het fonds in overeenstemming met het geldende beheerbeleid (soorten producten, spreiding en samenstelling van het fonds, thema's, performancedoelstellingen, enz.).
Daarom past het zijn strategie voortdurend aan en herdefinieert het zijn portefeuille in overeenstemming met de marktopportuniteiten en/of dit beheerbeleid.
Deze herschikkingen worden uitgevoerd zonder dat beleggers iets hoeven te doen.
Dankzij de intrinsieke diversificatie van een beleggingsfonds kunnen beleggers de risico's verminderen die gepaard gaan met het zelf samenstellen van een individuele aandelenportefeuille.
De samenstelling en het aanpassingsvermogen van beleggingsfondsen
Een beleggingsfonds bestaat uit verschillende financiële instrumenten.
Gemengde fondsen? Op vervaldag?
Een beleggingsfonds wordt op verschillende manieren beheerd, afhankelijk van de aard en het doel dat ermee moet worden bereikt. Een beleggingsfonds is een aanpasbaar product dat het gemakkelijker maakt om de risico's van beleggen op de financiële markten te beheren.
Als algemene regel is de portefeuille van het fonds samengesteld uit effecten van de referentie-index (of "benchmark") die in de officiële documenten van het fonds (Prospectus, Key Information Document) wordt vermeld.
Het is niet ongewoon dat aandelen in de portefeuille - als dit het beheerbeleid is - een weging hebben die iets afwijkt van die van de benchmark en die overeenkomt met de overtuigingen van het beheerteam (stock picking).
Let op: het is van cruciaal belang om de prestaties van een fonds te beoordelen in verhouding tot de prestaties van zijn referentie-index en fondsen met een vergelijkbaar beheerbeleid. Een fonds dat jaarlijks -1% presteert, vergeleken met -3% voor de referentie-index, is een relatief goed presterend fonds.
De rol van de fondsbeheerder
De rol van het beheerteam is om het fonds te beheren in overeenstemming met het beheerbeleid en om de best mogelijke prestatie te behalen ten opzichte van een benchmark of referentie-index (behalve in het geval van een fonds dat streeft naar een absolute performance).
De beheerders passen zich vervolgens voortdurend aan de marktomstandigheden aan door verschillende analyseniveaus (kwantitatief en kwalitatief) te combineren op basis van een toekomstgerichte benadering (toekomstvoorspelling): macro-economisch (rente, groei, enz.) en micro-economisch (waardering van activa, strategisch productonderzoek, marktpositionering en raadpleging van de jaarrekeningen van bedrijven in portefeuille, enz.).
Een fonds wil bijvoorbeeld de BEL 20-index kloppen. Uiteraard zullen de fondsbeheerders de Belgische markt en haar aandelen volgen. Als algemene regel zullen de beheerders de aandelen die deel uitmaken van de benchmark hergebruiken en de lijnen in hun mandje over- of onderwegen volgens hun persoonlijke overtuigingen.
Toegankelijkheid, flexibiliteit en eenvoud voor beleggers
Met een beleggingsfonds kunt u op een zeer flexibele manier beleggen in een breed scala aan producten.
Dit komt, omdat elk beleggingsfonds deelbewijzen heeft met een gekende netto-inventariswaarde (dicht bij de intrinsieke waarde).
Maar de meeste producten zijn zo ontworpen dat beleggers de exacte waarde van hun belegging kunnen kiezen (het is dus mogelijk om fragmenten van deelbewijzen van deze fondsen aan te houden).
Beleggers kunnen niet alleen zelf bepalen hoeveel kapitaal ze willen beleggen, maar ze profiteren ook van een intrinsiek gediversifieerd product waarvan het beheer gedelegeerd is aan een team van professionals.
Flexibiliteit, eenvoud en toegankelijkheid zorgen voor een aanzienlijke tijdsbesparing.
Risicospreiding
Zoals we gezien hebben, is een beleggingsfonds een portefeuille die beheerd wordt door professionals die de basisprincipes van portefeuillediversificatie kennen en toepassen.
Meestal zorgen ze ervoor dat ze ...
- de blootstelling aan individuele effecten in de portefeuille beperken (minder dan 10% van de totale portefeuille)
- een minimumaantal lijnen hebben.
Een belegger zonder kennis van portefeuillebeheer kan dus beleggen zonder te hoeven diversifiëren, wat een extra niveau van bescherming biedt in termen van risicobeheer.
Let op: ook al kunt u met een aandelenfonds het risico van uw beleggingen beter beheren, er is altijd een risico van kapitaalverlies.
Risiconiveaus en fondskeuze
Beleggingsfondsen worden ingedeeld volgens een risicoschaal van 1 tot 5 voor de meest risicovolle fondsen.
Niveau 5-fondsen bestaan traditioneel uit 'risicovolle' activa (aandelen) met blootstelling aan dynamische thema's.
Niveau 1-fondsen bestaan uit activa met een zeer laag risico (of zonder risico), zoals geldmarktfondsen, enz., waarvan de performances het minst dynamisch zijn.
Rendement van beleggingsfondsen
De performances van beleggingsfondsen hangen af van de aard van de activa (activaklasse) in de portefeuille (aandelen, obligaties, enz.), maar ook van het talent van de fondsbeheerders.
Factoren die de prestaties beïnvloeden
Aandelen staan bekend als één van de meest dynamische financiële instrumenten.
Het potentieel voor het genereren van rendement van een aandelenfonds is daarom theoretisch groter dan dat van een obligatiefonds (met uitzondering van obligatiefondsen met blootstelling aan zeer risicovolle hoogrentende obligatieproducten).
De macro-economische situatie, de marktomstandigheden, de kwaliteit van stock picking (het vermogen van beheerders om de juiste aandelen voor hun portefeuilles te selecteren) en de markttiming (kopen en verkopen op de juiste momenten) hebben eveneens een invloed.
Vergelijking tussen distributiefondsen en kapitalisatiefondsen
Een distributiefonds keert inkomsten uit de activa in portefeuille uit aan beleggers.
Een kapitalisatiefonds herbelegt de inkomsten uit de activa in portefeuille in het fonds.
Keuze uit kapitalisatie- of dividendaandelen
Distributie- of kapitalisatiefonds?
De keuze tussen het één of het ander hangt af van uw beleggingsdoelstellingen. Beleggers moeten zich ervan bewust zijn dat, bij gelijkwaardige prestaties, beleggen op lange termijn in kapitalisatiefondsen toelaat om meer te profiteren van de kracht van samengestelde rente.
Risico's en kosten
Ook al is dit zeer onwaarschijnlijk, er is altijd een risico dat beheerders fouten maken die leiden tot grote verliezen. Daarom is het beter om te beleggen in fondsen die worden beheerd door gerenommeerde beheermaatschappijen.
Wat de kosten betreft, rekenen conventionele beleggingsfondsen (van het type ICB, actief beheerd door een team van professionals) jaarlijkse beheerskosten aan van gemiddeld 1% tot 3% van het beheerde vermogen. Maar het is perfect mogelijk om te kiezen voor deelbewijzen van ETF's, die blootstelling aan de prestaties van referentie-indexen bieden en profiteren van de efficiëntie van de financiële markten, tegen veel lagere tarieven (gemiddeld 0,1 tot 0,5%).
Risicobeoordeling
Er zijn verschillende manieren om de risico's en prestaties van een fonds te beoordelen.
Ten eerste kunnen de risico's van een fonds worden beoordeeld op basis van de historische volatiliteitsgegevens (variantie, Sharpe-ratio).
Interessanter is dat professionele analisten die beleggingsfondsen bestuderen, gebruikmaken van de tracking error en de informatieratio (de relatieve jaarprestatie van het fonds delen door de tracking error).
Deze gegevens laten toe om het historische vermogen van een professionele beheerder om beter te presteren dan zijn benchmark, te beoordelen en zijn een hulpmiddel bij de besluitvorming over investeringen.